Boomnummer: 1679463
Plantjaar: 1600-1620
Omtrek: 791 cm
Hoogte: 23,6 m

De linde van Sambeek is de dikste linde van ons land en misschien ook de oudste. Want over zijn leeftijd zijn verschillende verhalen in omloop. Er wordt beweerd dat de boom 1000 of zelfs 1200 jaar oud is, maar waarschijnlijker is een leeftijd van 350 - 500 jaar. Deze linde was oorspronkelijk een etagelinde, bestaande uit 3 etages. Bij een hevige storm in 1901 zijn de bovenste 2 etages gesneuveld. De linde heeft zich daarna goed hersteld en vormde een compleet nieuwe kroon. Bovendien is in het centrum van de holle stam uit het oude wortelstelsel een nieuwe stam ontsproten: een zogenaamde dochterboom, teken van zijn levenskracht. In de jaren 70 is de boom met kabels verstevigd om uitbreken van zware takken te voorkomen. Er wordt goed voor de boom gezorgd, er zijn zelfs plannen om de straat anders in te richten om de wortels van de boom te ontzien.

Boomnummer: 1684428
Plantjaar: 1850-1860
Omtrek: 375 cm
Hoogte: 20 m

Een dilemma: in deze serie over topbomen komen alleen bomen met een redelijke toekomstverwachting. De Annevilleboom is zijn leven niet zeker. De A58 moet verbreed worden en volgens Rijkswaterstaat kan de boom niet behouden worden. De eik maakte vroeger deel uit van een eikenlaan op het landgoed Anneville. Een plek waar koningin Wilhelmina op 3 mei 1945 verbleef. In de jaren 80 dreigde de eik gekapt te worden bij de aanleg van de snelweg. Dit is toen voorkomen. Zo kwam hij in de middenberm van de A58 terecht, met een eigen irrigatiesysteem. Vandaar de naam Troetelboom. Bijna iedereen in Nederland kent de eik door zijn bijzondere plek, elke dag rijden er zo’n 91.000 mensen langs de boom. Het is een baken geworden. Veel buurtbewoners houden van de boom. Er is zelf een huwelijksaanzoek bij de eik gedaan Nu wordt de Troetelboom dus weer bedreigd, een wrange ontwikkeling. Hopelijk kan overleg toch nog tot een andere oplossing leiden.

Boomnummer: 1683334
Plantjaar: 1650
Omtrek: 664 cm
Hoogte: 6 m

Deze linde in Nuenen is heel bijzonder. Allereerst is het een zomerlinde, een niet veel voorkomende soort in het Brabantse land. Het is ook een etagelinde, maar in tegensteling tot de traditie van 3 etages (symbool voor een hiërarchie van God, geestelijkheid en wereld, of hemel, aarde en onderwereld) kende deze boom slechts 2 etages. Ook werd er onder de linde eeuwenlang recht gesproken, gedingen beslecht. Hij staat dan ook bekend als Dingboom of Gerechtslinde.

Veel oude etagelinden hebben een deel van hun kroon verloren door bij voorbeeld een storm. De boom in Nuenen is in 1994 teruggesnoeid vanwege aantasting door de tonderzwam. Daags voor deze rigoureuze ingreep hield de bevolking een massale wake. Indrukwekkend is de oude zomerlinde nog steeds met zijn holle stam, enorme omvang en grote bladerdak. Hij is een inspiratiebron voor veel dichters geweest; of Van Gogh de boom vanuit zijn huis heeft geschilderd is niet bekend.

Boomnummer: 1683043
Plantjaar: 1676
Omtrek: 570 cm
Hoogte: 22,8 m

Uit documenten is nauwkeurig te bepalen wanneer deze Hollandse linde is geplant. Als jonge boom werd deze Hollandse linde naast een oude linde geplant op het Vrijthof van Hilvarenbeek. Dit is terug te vinden in oude documenten. Op dit plein werd in vroeger tijd de linnenmarkt gehouden rondom de linde. Want waar kun je beter handelen dan in de schaduw van een boom? Zo kent Den Haag de Postzegelboom vanwege de postzegelmarkt. Het dorpsbestuur van Hilvarenbeek kondigde zijn gemeentezaken/geboden af onder de boom, vandaar zijn naam Gebodenlinde. Ook deed het justitie hier uitspraken. De boom was dus lange tijd de spil van het dorpsleven, ook nadat het gerechtsgebouw in gebruik was genomen en het bestuur het gemeentehuis niet meer verliet. Ook nu nog is de linde het hart van het dorp. Een ontmoetingsplek voor jou en oud. In 1923 is een tweede linde geplant. Mocht de oude linde sneuvelen, dan staat deze klaar om zijn centrale rol over te nemen.

Boomnummer: 1680745
Plantjaar: 1700-1750
Omtrek: 404 cm
Hoogte: 9 m

Voor de Germanen waren oude eiken heilige bomen. De kerk moest daar niets van hebben en liet deze kappen. Over deze zomereik doen mooie verhalen de ronde. Zo zou er in vroeger jaren een kluizenaar in de holte van de boom hebben geleefd. Of een monnik zou zich hebben schuilgehouden tijdens de reformatie. In elk geval staat hij in de wijde omtrek bekend als de Heilige Eik. De heiligverklaring van deze eik lijkt te berusten op het gegeven dat deze zomereik is geplant op de plek waar eerder een Heilige Eik heeft gestaan. In akten uit 1482 is sprake van ‘den Groten Eijck’ en in 1555 gaat het over ‘den Heyligen Eyck’. De boom heeft veel doorstaan. Een enorme blikseminslag heeft de boom zo’n beetje gehalveerd. Bijzonder, zo’n oude eik met zoveel verhalen op een hoekje van de straat. En elk jaar weer staat hij volop in blad.

Boomnummer: 1683120
Plantjaar: 1700-1750
Omtrek: 601 cm
Hoogte: 20 m

Deze tamme kastanje is volgens sommigen de meeste indrukwekkende boom van Brabant. Hij is een overblijfsel uit de gloriejaren van Kasteel Macken, 1450 tot 1802. De kasteelboerderij uit begin 19e eeuw was overgebleven, maar tijdens WOII verwoest. Nu resteren nog een oude schuur, met spekstenen-lagen, een fraaie Dorische zuil en de contouren van de slotgracht. En natuurlijk de oude kastanje die net binnen de grachten staat. De boom is zeer karakteristiek. Hij staat zelfs op de voorkant van het standaardwerk ‘Monumentale bomen in Nederland’ van Gerrit de Graaff. De tamme kastanje heeft inmiddels een enorme omvang en staat op een heuveltje. Op zijn stam zit een grote bult. Een omheining beschermt de boom tegen vraatzuchtig vee. Hij is goed zichtbaar vanaf de openbare weg.

Boomnummer: 1683133
Plantjaar: 1830
Omtrek: 601 cm
Hoogte: 31 m

Kasteel Groot Bijstervelt werd in 1772 gebouwd. In 1903 is het complex verkocht aan de Paters Montfortanen. Deze kloosterorde was in 1880 uit Frankrijk gevlucht vanwege de antiklerikale wetten. In 1903 namen de eerste 19 studenten, vergezeld van 5 paters en 5 broeders hun intrek in het voormalig kasteel. Sindsdien staat het kasteel ook bekend als Klooster Montfortanen. De Montfortanen hebben de bomen rondom het klooster beheerd vanuit de gedachte dat de natuur haar gang moest gaan. De rode beuk is dan ook uitgegroeid tot een prachtige boom: laagvertakt (dus niet opgesnoeid), een stevige rechte stam, mooie stamvoet en brede kroon. De tuin van het klooster is een lustoord voor boomliefhebbers. De paters zijn inmiddels vertrokken en het kloostercomplex is in 2017 verkocht. Er worden woningen gebouwd voor zorgbehoevenden. Het park en de kapel blijven voor iedereen toegankelijk. Hopelijk zal de nieuwe eigenaar ook de (monumentale) bomen koesteren.

Boomnummer: 1678572
Plantjaar: 1890-1900
Omtrek: 325 cm
Hoogte: 15 m

In het boek ‘Het kind met den helm’ uit 1852 beschrijft de Brabantse huisarts J. Renier Snieders hoe Zwarte Kaat en haar vriend ‘den Rossen Bruno’ rond 1700 het leven rond Bladel onveilig maken. Als leiders van de Hellenendse bende zaaien zij dood en verderf. Het gaat mis als zij het pasgeboren kind van landheer Dirk Ten Vorsel ontvoeren. Zwarte Kaat wordt opgepakt en ter dood veroordeeld. “Zij stierf razend en buiten zichzelve” en is begraven in de bossen van het huidige landgoed Ten Vorsel. De bevolking is zo bang voor Zwarte Kaat dat men niet in de buurt durft te komen van haar bosgraf. Toch plant men later een “eiken heester” op deze plek, volgens Schnieders. De boom is nog steeds terug te vinden op het landgoed. En zoals bij veel sagen mag een klein wonder niet ontbreken: de boom is een fraaie en grillig gevormde beuk! met een gedeeltelijk schoongespoelde wortelaanzet.

Boomnummer: 1692664
Plantjaar: 1910-1920
Omtrek: 282 cm
Hoogte: 15 m

In Nederland staan maar enkele oude weichselbomen. Het is een soort kers/prunus en behoort tot de rozenfamilie. Van oorsprong komt de boom uit het Midden-Oosten. De Bossche boom is een fraai exemplaar op een historische plek. Op de stadswal met uitzicht op het natuurgebied De Bossche Broek. De Weichselboom hangt erg scheef en leunt bijna op de kademuur. Zijn takken hangen bijna geheel over de muur. De boom heeft een grillige vorm. Ook deze oude boom is van binnen helemaal hol. Ondanks alle ontberingen is zijn conditie nog redelijk te noemen. In het voorjaar is de boom een sprookje, met zijn prachtige kersenbloesem. Om de voet van de boom is een grote ijzeren plaat gelegd om de verdichting van de grond tegen te gaan en optimale beluchting te garanderen. Zijn naam ‘Weichselboom’ is daar mooi in uitgesneden. Het is echt een boom om zuinig op te zijn.

Boomnummer: 1683439
Plantjaar: 1868
Omtrek: 540 cm
Hoogte: 26 m

De plataan op het Gouvernementsplein staat op historische grond. Eind 13e eeuw stond hier het St. Maartensgasthuis, het passanten-, zieken- en bejaardentehuis. In 1546 werd in het Gouvernementsgebouw een particuliere ‘kynderschole’ gevestigd. Vervolgens maakte in 1750 het gebouw plaats voor de gouvernementstuin, waar in 1868 de plataan werd geplant op de plek waar eeuwen eerder de toren van het St. Maartensgasthuis had gestaan. In 1999 is het stadshart grondig gerenoveerd. Hierbij is rekening gehouden met de plataan: hij is de icoon geworden van het Gouvernementsplein. Het is een prachtige plataan, hoog, dik en met een mooie kroon. Hij bepaalt het beeld van dit plein. De dichter Bert Bevers schreef een gedicht voor de boom, te lezen op een bord. Een betere bescherming kan een boom niet krijgen. Iedereen kent hem inmiddels bij de naam De Dikke Boom.