Boomnummer: 1686962
Plantjaar: ± 1670
Omtrek: 568 cm
Hoogte: 15 m

In het hoogste deel van Nederland, staan 3 opvallende, waarschijnlijk 17e-eeuwse lindebomen: Groenenweg 6 (de Hopsetere linde) en Groenenweg 32 (boomnummer 1686963) in Vijlen en Cottessen 10 in Bellet (boomnummer 1683950). Oude linden zijn vaak markeringsbomen op bijzondere punten in het landschap, in Limburg meestal met een kruisbeeld aan de stam. De Hopsetere linde is wellicht een etagelinde geweest, gezien zijn horizontale, dikke zijstammen. De boom wordt ‘Hopsetere Linde’ genoemd, een verbastering van Hebscheid, een Akens landgoed. Hij staat al vermeld op een landkaart uit 1805. Het huis achter de linde is in 1904 gebouwd voor ‘Schone Anna’, de maîtresse van Prins Hendrik, echtgenoot van koningin Wilhelmina.

Oude dorpslinden in Zuid-Limburg betreffen vaak 2 ondersoorten van de zomerlinde. Beide varianten, met verschil in blad en vrucht, komen voor in het Savelsbos nabij Maastricht. Dit is het meest natuurlijke en volstrekt unieke bos met talrijke inheemse boomsoorten. Er staan meer dan 2500 inheemse linden. De oude dorpslinden blijken verwant aan de boslinden die 10.000 jaar geleden na de laatste ijstijd hierheen immigreerden! Kennelijk werden de dorpsbomen vroeger nog uit de bossen in de omgeving gehaald.

Boomnummer: 1684374
Plantjaar: 1750-1800
Omtrek: 470 cm
Hoogte: 27 m

De Huuskesboom van Libeek is in de 18e eeuw geplant als grensboom. Hij markeerde de scheiding tussen het Land van Daalhem en het Land van Valkenburg. Het markeren van landeigendommen met bomen dateert uit de tijd van Karel de Grote. De linde stond daarbij symbool voor het vrije grondbezit. Bij de vaststelling van de grens tussen Nederland en België in 1839 heeft de Huuskesboom deze functie behouden als grensboom tussen beide landen. Zijn naam heeft de linde te danken aan het feit dat er ooit een huuske (huisje) op die plaats heeft gestaan. Dit is te lezen in oude overdrachtsdocumenten uit 1884 van de schepenbanken. Het zal waarschijnlijk niet gaan om de huidige boom, maar over een voorganger.

Deze linde zou volgens de overlevering ook dienst hebben gedaan als ‘spijkerboom’. In de hoop op genezing spijkerde men kledingstukken van zieken aan de boom. Met een metaaldetector is niet lang geleden vastgesteld dat er veel metaal in de boom aanwezig is.

Boomnummer: 1681769
Plantjaar: 1890-1900
Omtrek: 106 cm
Hoogte: 7 m

Zo’n indrukwekkende leiboom tegen je gevel is een sieraad voor de hele omgeving. Zeker in bloei, maar eigenlijk in alle seizoenen. In Nederland kennen we niet veel monumentale fruitbomen. Moerbeien en peren zijn hierop een gunstige uitzondering. Zeker in Limburg komen nog leiperen voor die tegen huizen zijn geplant. Zij hebben niet geleden onder de overgang van hoogstamfruitbomen naar laagstamfruitbomen. Bij leibomen gaat het immers niet om de opbrengst maar om de vorm. De oudste en mooiste leipeer is deze aan de Bommerigseweg in Mechelen, gemeente Gulpen-Wittem. Hij is geënt op de onderstam van een wilde peer en beslaat de gehele gevel. De peer is in prima conditie. Andere monumentale leiperen zijn te vinden in Ransdaal, Beesel en Meerlo.

Boomnummer: 1685561
Plantjaar: ± 1815
Omtrek: 614 cm
Hoogte: 19 m

De tamme kastanje hoort echt bij Limburg. Hij komt vrij veel voor in Midden- en Noord-Limburg en is een kenmerkende boom bij kastelen en landhuizen. Waarschijnlijk hebben de Romeinen de tamme kastanje naar deze streken gebracht. Dit exemplaar staat op het erf van het Gasthuishof. De oude boerderij Gasthuishof staat in de buurt van de vroegere grens tussen hertogdom Gelre en hertogdom Gulik, nu de grens van Venlo met Kaldenkirchen,. De oorspronkelijk houten boerderij is in 1654 vervangen door een stenen gebouw. Het jachthuis er tegenover dateert uit 1771. De hoeve was eigendom van het Sint-Joris Gasthuis; sinds het begin van de vorige eeuw is het complex een verzorgingsinstelling. Deze tamme kastanje is een van de dikste tamme kastanjes van Limburg. Andere indrukwekkende exemplaren zijn te vinden in de tuin van Kasteel Ten Hove in Grathem (gemeente Leudal) en Maria Hoop (gemeente Echt-Susteren).

Boomnummer: 1694915
Plantjaar: ± 1890
Omtrek: 502 cm
Hoogte: 30 m

Dit is de op één na dikste fladderiep van Nederland! Een prachtig exemplaar met een brede kroon, beeldbepalend op het plateau bij een kruispunt van wegen ten noordwesten van Bemelen. De fladderiep is een inheemse boomsoort. Kenmerkend is dat ze vaak plankwortels vormen: steunberen tegen sterke wind en overstromingen langs de rivieren.

Tegenwoordig zijn fladderiepen heel zeldzaam. Dit is te verklaren doordat zijn natuurlijke groeiplaatsen, de oeverwallen van rivieren en beken, al eeuwenlang ontdaan zijn van de daar groeiende bossen. Ook is hij economisch niet interessant omdat hij geen waardevol hout oplevert. Omdat de fladderiep nauwelijks wordt aangetast door de iepziekte en heel oud kan worden, verdient deze soort het zeker om meer aangeplant te worden! In Zuid-Limburg zijn meer fladderiepen te vinden, waarbij dit exemplaar en een soortgenoot bij de kerk van Houthem St. Gerlach de uitblinkers vormen. De dikste fladderiep van Nederland staat, in de tuin van Landgoed Beekvliet, in Borculo, met een omtrek van 6 m.

Boomnummer: 1694274
Plantjaar: 1840-1850 
Omtrek: 577 cm
Hoogte: 8-10 m

Het is een bijzondere, dubbelstammige haagbeuk, die Slapende haagbeuk. Van een afstand lijkt het een struik en als je er geen oog voor hebt, loop je hem zo voorbij. Toch ligt/staat hier een boom van bijna 200 jaar. Er is geen verhaal bekend waarom de boom zo er zo bijligt alsof hij ligt te slapen. De boom staat op historische grond. Kasteel Horn dateert uit de 13e eeuw en is een van de oudste, nog intacte middeleeuwse ringmuurburchten in Nederland. Het is gebouwd op een heuvel in een oude bocht van de Maas. Kasteel Horn wordt voor het eerst in 1243 vermeld in een brief, waarin Willem, heer van Horne en Altena, verklaart dat hij van graaf Van Loon de burcht en het dorp Horn in leen heeft gekregen. In 1798 is het kasteel verkocht aan de heer Magnee uit Luik, wiens nazaten nog steeds eigenaar zijn. En ook al is het kasteel particulier eigendom, het park is voor boomliefhebbers altijd toegankelijk.

Boomnummer: 1678454
Plantjaar: 1918
Omtrek: 420 cm
Hoogte: 20 m

Maastricht is in het gelukkige bezit van een groot stadspark, het Aldenhofpark, van maar liefst 10 hectare. Het park volgt de oude stadsmuren en het riviertje de Jeker. Er staan zo’n 800 bomen, 160 soorten. Een paradijs voor bomenliefhebbers en natuurlijk voor iedereen die koelte zoekt in de schaduw van een mooie boom. Het eerste deel van het park stamt uit 1837 en werd aangelegd in de Engelse landschapsstijl. Het kreeg dan ook de naam D’n Ingelse Hoof, oftewel De Engelse Tuin.

Vanaf de Prins Bisschopssingel valt de indrukwekkende honingboom direct op. Zijn bijnaam heeft hij te danken aan de dendroloog Harrie van Haaren (1925-1990). Van Haaren beschreef als eerste de grote variëteit van de honingboom, geplant in 1918, dus precies 100 jaar geleden. Het een bijzondere boom. In het voorjaar loopt hij uit met witte tot goudgele bladeren.

Boomnummer: 1687952
Plantjaar: 1910-1920
Omtrek: 221 cm
Hoogte: 23,5 m

Rondom kasteel Amstenrade in de gemeente Schinnen ligt een groot, prachtig park vol met monumentale bomen. De vaantjesboom uit begin vorige eeuw krijgt hier extra aandacht. Het is namelijk de dikste vaantjesboom van Nederland! Zijn wetenschappelijke naam is Davidia involucrata: genoemd naar Franse pater en plantenliefhebber Armand Pierre David. Hij ontdekte de soort in 1869 in China. In 1897 is de vaantjesboom in Europa geïntroduceerd. Zijn bloeiwijze is spectaculair. De takken hangen dan vol met grote, op vaantjes lijkende witte schutbladen. De eigenlijke bloem is maar klein. Het is een bolletje van zwarte meeldraden met daartussen verstopt de stamper. Hij wordt ook wel zakdoekjesboom genoemd.

Kasteel Amstenrade is een mooi voorbeeld van neoclassicisme met binnen rijke decoraties van Luikse kunstenaars. De eerste vermelding van Amstenrade dateert uit een akte uit 1271. Het park is aangelegd volgens de Engelse landschapsstijl. Enkele bijzondere bomen zijn de Atlasceder (boomnummer 1688162) met plantjaar 1845, een groep oosterse platanen, een varenbladige beuk, tulpenboom en tamme kastanje.

Boomnummer: 1679963
Plantjaar: 1865
Omtrek: 685 cm
Hoogte: 36,6 m

Het grote kerkhof van Maastricht kenmerkt zich door een interessante lanenstructuur en beeldbepalend groen. Zo vind je er flinke bomen aan weerszijden van de hoofdpaden. Ook zonder blad bepalen zij de sfeer, met hun stammen en silhouetten. Op de begraafplaats staan verschillende monumentale bomen. De beheerders, de gemeente, zijn zich bewust van de beeldbepalende en ecologische waarde van deze bomen en van het cultuurhistorische belang. Er is grote inzet om de laanstructuur in goede conditie te behouden. De verschillende mammoetbomen zijn zó aangeplant, dat er een aantal zichtassen op uitkomen. De grootste mammoetboom is met zijn hoogte van bijna 37 m ook één van de grootste mammoetbomen van Nederland. In vergelijking met de bomen in het land van oorsprong, Californië, is de altijdgroene naaldboom nog piepjong en klein. Mammoetbomen kunnen 2.000-3.000 jaar oud worden en 50-80 m hoog.

Boomnummer: 1686832
Plantjaar: 1880-1890
Omtrek: 200 cm
Hoogte: 7 m

Wat een verhaal! Een pastoor die model staat voor de boomstut van een monumentale boom. Bij de St. Martinuskerk staat een oude, meerstammige trompetboom. Vroeger stond de boom op de begraafplaats, nu staat hij te pronken in de pastorietuin. De bloemen van deze boomsoort vormen een soort trompetjes, de vruchten zijn lange peulen die de hele winter kunnen blijven hangen. Om uitbreken van een van de zware takken te voorkomen heeft deze tak de steun gekregen van een beeld. Pastoor John Dautzenberg heeft model gestaan voor dit beeld, waardoor het een symbolische betekenis heeft gekregen: Wie wil helpen kan dat doen. Op 31 augustus 1998 is het beeld onthuld. Precies 100 jaar nadat een brand het schip van de vorige kerk door brand verwoestte; oorzaak was het vuurwerk tijdens de heropening van de kerk door koningin Wilhelmina. Door deze bijzondere, persoonlijke, steunpilaar is de boom een echte aandachtstrekker geworden.