Moerascipres - Taxodium distichum

Moerascipressen groeien van nature in gematigde tot subtropische moerassen in het zuidoosten van Noord-Amerika. Ze kunnen heel oud worden, soms wel 1600 jaar. Deze oude bomen hebben brede, onregelmatige kronen en stammen. De eerste moerascipres werd in de 17e eeuw in Europa geplant. In Arboretum Trompenburg te Rotterdam staat een moerascipres uit 1870.

De moerascipres behoort tot de cipresfamilie (Cupressaceae). In de Benelux is hij vaak in parken te vinden, maar ook als straatboom floreert hij goed. Hij kan ook op droge grond uitgroeien tot een goede boom. En hij is ook bestand tegen temperaturen onder nul.
De moerascipres verliest in de herfst al zijn blad, een bijzonder verschijnsel voor een naaldboom. Er zijn nog meer naaldbomen die dit doen: de lariks en de op de moerascipres lijkende watercipres (Metasequoia glyptostroboides) en de goudlork (Pseudolarix amabilis) verliezen 's winters hun naalden.

Herkenning
De moerascipres vormen bij het ouder worden zogenaamde ademwortels (pneumatoforen): dit zijn holle houten kanalen die er uit zien als 'torentjes'. Deze ademwortels kunnen tot ongeveer 1 meter hoog kunnen worden, in de Benelux tot maximaal 70 cm. De gedachte is dat deze ademwortels de boom extra voorzien van lucht, omdat de boom vaak in het water staat. In ons klimaat ontstaan die ademwortels niet altijd, of alleen als houten stompen. Wel is de bodem onder de moerascipres harder dan onder andere bomen: een stevige 'houten vloer'. De moerascipres zal niet snel omwaaien, ook niet in de modder waarin hij vaak staat.
De moerascipres bloeit in het voorjaar als de naalden weer aan de boom komen. De mannelijke, gele katjes zijn 10–30 cm lang en verschijnen al in de herfst. Ze laten hun stuifmeel pas in februari-maart vrij. In de winter zijn ook reeds de vrouwelijke groene kegeltjes aanwezig, goed te zien, omdat de boom verder kaal is. De stam van de moerascipres is geel tot roodbruin. De stamvoet is breed met 'plooien'.
Moerascipressen kunnen tot 40 meter hoog worden, in Europa tot 35 meter. De stamomtrek is 3-5 meter (5 meter is een uitzondering).

Gebruik
Het hout van de moerascipres is stevig en kan goed tegen natte omstandigheden, het zal niet snel rotten. In de VS wordt het o.a. gebruikt voor dakgoten, dakbedekking en lijkkisten.

Waar te zien
In Park Sonsbeek te Arnhem staat een moerascipres uit circa 1835, aan de kleine vijver tegenover het Sonsbeekpaviljoen (34,8 m hoog, omtrek 5 m). Tegenover de waterpoort Monnikendam in Amersfoort staat een moerascipres die geplant is omstreeks 1830. In België in het kasteelpark van het kasteel van Marchienne te Harveng staat de dikste moerascipres van Europa: 32 m hoog (in 1994) en een omtrek van 860 cm (in 2007) op 150 m hoogte gemeten (bron: monumentaltrees.com).

Fossielen
Op de Geosite Goudberg in Hoegaarden (België) is een versteend bos te zien van fossiele resten van moerascipressen. Deze resten werden in 1970 en in 1990 ontdekt en zijn ongeveer 55 miljoen jaar oud.