Soms is kap onafwendbaar voor noodzakelijke bouw of aanleg. Maar vaak zijn er alternatieven mogelijk. Door een creatief ontwerp kan de boom dikwijls wel duurzaam op die plek blijven staan, zonder dat de bebouwing of de renovatiewerkzaamheden daarvoor moeten worden stopgezet. Wij geven enkele voorbeelden onder het kopje “voorbeelden van alternatieven”. Als het ingrijpen in de ruimte rond bomen onvermijdelijk is, kan er nog wel een hoop bomenleed voorkomen worden. Er kan bijvoorbeeld in de planningsfase, om tot de beste keuze te komen, een Bomen Effect Analyse (BEA) worden opgesteld. Wordt er daadwerkelijk gebouwd en/of gegraven rond de bomen dan kan de schade met hulp van de ’10 geboden’ zoveel mogelijk geprobeerd worden beperkt te houden. In de planningsfase, om tot de beste keuze te komen, is er de Bomen Effect Analyse (BEA).
Als er gebouwd gaat worden rond bomen, laat dan vooraf altijd een Bomen Effect Analyse uitvoeren. Een BEA is een gestandaardiseerde beoordeling die alle mogelijke effecten van de bouw of aanleg op het duurzaam voorbestaan van de boom in beeld brengt. Hierin wordt ook omschreven hoe de nadelige effecten tot een minimum kunnen worden beperkt. Bovendien wordt onderzocht wat het meest boomvriendelijke alternatief is. De Bomen Effect Analyse is een sterk wapen tegen het (onbedoeld) verdwijnen van waardevolle bomen door bouwen en aanleggen. In een vroegtijdig stadium worden de effecten van de uitvoering voor de bomen duidelijk en kunnen voorwaarden gesteld worden aan de bouw of de aanleg.
De 10 geboden voor bouw en aanleg nabij bomen zijn de volgende:
-
Bescherm de stam en de wortels. Plaats voor de aanvang van de werkzaamheden vaste bouwhekken rond de boom, tenminste ter grootte van de kroonprojectie. Bescherm bij beperkte werkruimte in ieder geval de boomspiegel.
-
Plaats geen bouwmaterialen en geen bouwkeet onder de boom. Voertuigen of bouwketen mogen nooit (tijdelijk) op het wortelpakket geplaatst worden. De opslag van bouwmaterialen kan eveneens zeer schadelijk zijn. Dit leidt namelijk tot beschadiging van de wortels en het verdicht de bodem, wat het afsterven van wortels tot gevolg heeft.
-
Houdt bouwverkeer buiten de kroonprojectie. Met bouwmachines uit de buurt van de bomen blijven. Wanneer het onvermijdelijk is dat over de boomwortels gereden moet worden: plaats rijplaten.
-
Verstoor de bovengrond niet Handhaaf de bestaande maaiveldhoogte. Binnen de kroonprojectie niets ontgraven. Ophoging alleen onder de strikte voorwaarde van voldoende beluchting van de wortels.
-
Voorkom beschadiging van de wortels. Graaf nooit machinaal binnen de kroonprojectie, maar werk zoveel mogelijk handmatig. Hak nooit wortels door van meer dan vijf centimeter dik.
-
Leg kabels en leidingen zorgvuldig aan. Leg kabels en leidingen niet dichter dan twee meter langs bomen. Pas zo mogelijk sleufloze technieken toe, dat wil zeggen: gestuurd boren onder het wortelpakket door in plaats van een sleuf graven. Maak gebruik van kabelgoten en mantelbuizen.
-
Houdt de grondwaterstand gelijk. Verhoging van de grondwaterstand leidt tot wortelsterfte vanwege een zuurstoftekort. Zorg bij stijging van het grondwaterniveau voor een damwand buiten de kroonprojectie of pomp het water weg. Let bij grondwaterverlaging op uitdroging. Bij noodzakelijke bronbemaling altijd damwanden plaatsen.
-
Houdt schadelijke stoffen uit de buurt van bomen. Olie, cementwater, chemische stoffen, zout, zuren of kalk mogen nooit bij bomen gegooid worden.
-
Laat noodzakelijk snoeiwerk door vakkundige boomspecialisten uitvoeren. Zaag nooit zelf zomaar takken of wortels af. Alleen een deskundige kan beoordelen op welke wijze de snoei verantwoord is.
-
Plaats geen dichte verharding over de wortels Door bodemverdichting ontstaat onder beton en asfalt een tekort aan water en lucht, waardoor wortels afsterven.
Overleg altijd met de boombeheerder / vakkundig boomverzorger, indien er knelpunten zijn bij het uitvoeren van deze tien geboden!
