Laatste Woord van de Lindebomen in Rijssen

Wij waren Tilia & Europea, twee linden uit Rijssen. Nadat wij onze eerste jaren eind 19e eeuw doorbrachten op een kwekerij, werden wij geplant bij de openbare Haarschool begin 20ste eeuw. In 1902 om precies te zijn. Het was de tijd van boerenkarren, de Wereldoorlogen waren toekomst, het Parkgebouw en zelfs de teddybeer bestonden nog niet. De weinige auto’s die er waren zagen eruit als een koets en “verkeerd verbonden zijn” betekende nog letterlijk dat je verkeerd verbonden werd door de centrale.
Wij zorgden ervoor dat onze plek in Rijssen er aantrekkelijk uitzag, wij gaven onze plek dimensie. Wij zorgden voor koelte op hete zomerdagen. Wij zorgden ervoor dat het fijnstof uit de lucht werd gefilterd en dat water beter werd afgevoerd. Wij leefden samen met andere levensvormen, die helemaal niet zonder ons kunnen. Wij waren, om maar een voorbeeld te noemen, van groot belang voor de bijen waar het al niet zo goed mee gaat. Wij waren ook van belang voor jullie én voor de toekomstige Rijssenaren. Het moge bekend zijn dat de tijd waarin we nu leven vele uitdagingen kent, en dat wij bomen één van de oplossingen zijn voor het leefbaar houden van jullie steden. Er is een klimaatcrisis, een biodiversiteitscrisis en een stikstofcrisis, en we vergeten er vast nog een paar.

Redenen genoeg om heel veel bomen te planten, maar daarmee ben je er niet. Je moet ons oud laten worden, anders wordt het nooit wat. Een jong boompje levert nog heel lang geen bijdrage aan een leefbare omgeving. Dat duurt wel 30 tot 40 jaar. Jullie voorouders plantten ons voor de toekomst, jullie toekomst. Heb je daar wel eens bij stil gestaan? Heb je überhaupt wel eens bij ons stil gestaan? Naast het feit dat wij van waarde zijn voor jullie, hebben wij ook gewoon recht van bestaan. Het is toch niet zo heel ingewikkeld om daar respect voor hebben en veel mensen begrijpen dit al lang. Er zijn ook veel regels gemaakt om ons beter te beschermen, op Europees niveau zelfs. Nou ja, lees maar eens na als jullie tijd hebben. En pas je regels en plannen aan en zorg ervoor dat bomen niet meer onnodig zullen sneuvelen. Immers in Rijssen zijn beschermde monumentale bomen nu in feite niet beschermd. Je hoort bomen te planten voor de toekomst (én bomen te behouden, dat is namelijk inherent aan het planten voor de toekomst!), zeker in deze tijd.
Want nogmaals, er moeten meer bomen komen in de steden van Nederland in verband met de hittestress. Maar ook in verband met de biodiversiteit die vreselijk onder druk staat. De mensen die 50 plus zijn weten vast nog dat je vroeger dode vliegen had op je autoraam, nou ja je snapt het misschien al wel.

Nog even terug naar de geschiedenis, omdat wij al zo lang leefden, waren wij levende geschiedenis, ons leven was verbonden met het leven van Rijssen sinds 1902. Levend erfgoed waren wij. Toch ook iets om bij stil te staan vinden wij. Wij waren de laatste bomen van het schoolplein bij de school die hier ooit stond. Het schoolgebouw is al gesloopt, en nu wij ook. Nu is iedere tastbare link met de toenmalige Haarschool voorgoed verdwenen. Iedere levende verbinding met het begin van de vorige eeuw is verdwenen. Voor twee parkeerplaatsen….
Zoals wij sinds de ontwikkeling van de auto hebben gezien, zijn auto’s handig als je van A naar B moet gaan. Maar waarom moest B precies op onze plek komen? Er waren andere oplossingen denkbaar. De mensen die zich voor ons hebben ingezet hebben hier meermaals op gewezen. De Bomenstichting zou hierover met jullie in gesprek gaan 23 november, maar dat gesprek is niet afgewacht, de uitkomst van het gesprek stond waarschijnlijk toch al vast. Wij moesten plaatsmaken, er was ruimte nodig voor blik.
Wij bomen vragen overigens niet heel veel plek boven de grond (iets meer was fijn geweest trouwens), en dat kun je goed zien nu we er niet meer zijn. Wij bomen bestaan voor het grootste (zichtbare) deel namelijk tussen hemel en aarde, daar waar jullie dus niet lopen en rijden. Kortom, het is nu onnodig leeg en kaal op onze plek nu wij worden vervangen door wat stenen en stippellijntjes. Op deze plek kunnen jullie niet meer schuilen voor zon en regen. Je hoort niet langer de wind door onze bladeren, niet langer de vogels in de boom. Je beleeft de seizoenen niet meer. Alleen stenen en stippellijntjes om te parkeren. En laat je niet voor de gek houden, wij zijn niet te compenseren. Voordat nieuwe bomen kunnen wat wij konden, zijn jullie een half leven verder. Begrijp je al wat je verloren bent?

Hopelijk stemden jullie op een partij die respect heeft voor het leven én voor bomen en andere natuur (want die leven namelijk ook). En als de gemeente in de toekomst een beroep op jullie doet om ‘tegels te wippen’, omdat er vergroend moet worden in de stad om de leefbaarheid te vergroten, denken jullie dan nog eens aan ons terug?

Tilia & Europea (1895-2023)