Wijs per provincie tenminste één monumentale boom aan als wettelijk beschermd groen erfgoed. Daarmee kan het belang van oude bomen in ons land beter voor het voetlicht worden gebracht.

De Bomenstichting wil graag deze aanbeveling verzilveren uit het donderdag 19 december gepresenteerde rapport voor verbetering van de bescherming van monumentale bomen. Wenselijk is een landelijke lijst bomen van ereklasse met een cultuurhistorische waarde op nationaal niveau.

Het rapport is opgesteld door Terra Nostra in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed in samenwerking met de Bomenstichting. In het rapport zijn kansen en  bedreigingen rond oude bomen in ons land in kaart gebracht. Bomen van honderd jaar of ouder zijn nu vaak vogelvrij in Nederland door het ontbreken van landelijke regels. Het verschilt per gemeente of monumentale bomen bescherming genieten in een lokale boomverordening.

Boombewustzijn

De Bomenstichting vindt de tijd rijp om monumentale bomen beter te waarderen en te beschermen. ‘Vandaag de dag is het boombewustzijn hoog. Kijk naar alle mensen die zich inzetten voor het planten van bomen. Het bewaren van wat er al staat, verdient meer aandacht’, zeggen Joris Hellevoort en Wim Eikelboom van de Bomenstichting. Zij waren allebei namens de Bomenstichting nauw betrokken bij de totstandkoming van het rapport.

‘De bescherming van monumentale bomen in Nederland vereist een gecoördineerde aanpak met objectieve criteria en bredere bewustwording’, is een van de conclusies uit het onderzoeksrapport naar monumentale bomen. De Bomenstichting zet hier van harte een streep onder. ‘Wij zijn blij met de uitkomsten van dit onderzoeksrapport, die verbetering van de bescherming van monumentale bomen een stap dichterbij brengt’, zeggen Hellevoort en Eikelboom.

Drager verhalen

Monumentale bomen hebben een grote betekenis als drager van cultuurhistorische verhalen, identiteit van het landschap en biotoop van soortenrijkdom aan planten en dieren. Tegelijk zijn oude bomen hun leven niet zeker, omdat de waarde van bomen op leeftijd niet door iedereen wordt ingezien.

De landelijke Bomenstichting neemt graag een coördinerende rol in de bescherming van monumentale bomen. Het landelijke register monumentale bomen is een initiatief van de Bomenstichting. Vermelding in dit register biedt de bomen echter geen formele beschermende waarde. Voor instandhouding is meer nodig. Bijvoorbeeld de opname van monumentale bomen in omgevingsvisies van gemeenten of in lokale boomverordeningen. Ook is het belangrijk om verhalen van oude bomen levend te houden, benadrukken Hellevoort en Eikelboom. ‘Eigenaren, beheerders en het grote publiek zijn vaak niet bekend met de cultuurhistorische en ecologische waarde van bomen. Hierdoor worden deze waarden onderschat en krijgen bomen vaak niet de nodige bescherming.’  De Bomenstichtig heeft vertrouwen in de komst van de nationale richtlijn voor beheer en onderhoud van monumentale bomen.

Motie Tweede Kamer

Vier jaar geleden nam de Tweede Kamer een motie aan met de strekking: Geef monumentale bomen in ons land de status van rijksmonument, vergelijkbaar met oude gebouwen. De toenmalige minister vond dit onuitvoerbaar. Ze gaf daarop de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed de opdracht om samen met de Bomenstichting te zoeken naar manier waarop bescherming van waardevolle oude bomen verbeterd kan worden. Het opgestelde onderzoeksrapport van Terra Nostra geeft uitvoering aan die opdracht.

Het onderzoeksrapport is hier te lezen.