Een echte veteraan, deze zomereik: oud, hol en een terugtrekkende kroon. Wat zal er wel niet allemaal aan deze boom voorbij zijn gekomen in de loop der eeuwen? Zijn naam ‘kroezeboom’ zegt het al: een boom op een kruispunt, een voor iedereen in het veld zichtbare markering. Zijn exacte leeftijd is niet bekend, maar naar alle waarschijnlijkheid is hij wel zo’n 400-500 jaar. Tijdens de reformatie hielden katholieken bij deze boom geheime kerkdiensten. Op een wagen stonden het altaar en de priester. Dit duurde ongeveer tot 1730. In de 16e en 17e eeuw is er een ‘hilligen huesken’ bij de kerk gebouwd, een kleine veldkapel. Hoewel de eik tot de oudste bomen van Nederland behoort, is hij nog redelijk vitaal. Hij staat ’s zomers redelijk goed in blad en produceert in de herfst nog talrijke eikels.

Boomnummer: 1688367
Plantjaar: 1810-1820
Omtrek: 430 cm
Hoogte: 24,6 m

Op ‘Erve Scholten’, behorend bij landgoed Twickel, groeit al meer dan een eeuw deze zomereik door het dak van een ‘bakspieker’ of ‘bakhoes’. Een prima voorbeeld van boombescherming! Dit bakhoes uit 1738 werd gebruikt om brood te bakken. Rond 1900 vroeg pachter Scholten aan de barones van Twickel toestemming om de bakspieker aan de zuidzijde uit te breiden met een varkenshok. Zij weigerde dit omdat daarvoor een forse eik moest worden gekapt. Wel gaf de barones toestemming voor een bouwwerk rondom de boom. De dakpannen zijn rond de stam gelegd en achter de boom was nu ruimte voor 3 of 4 varkens, destijds een flinke uitbreiding van de veestapel. Het resultaat is één van de meest curieuze combinaties van bomen en gebouwen in Nederland. De eik heeft ook blikseminslag doorstaan, de sporen hiervan zijn nog zichtbaar. De eik is een ware attractie. Iedereen is welkom om hem met eigen ogen te aanschouwen. Houd wel rekening met de privacy van bewoners van de boerderij (fam. Helman 0541-297728).

Boomnummer: 1683405
Plantjaar: 1820
Omtrek: 465 cm
Hoogte: 22,6 m

In het moerassengebied van Noordwest Overijssel is Dwarsgracht tegenwoordig een toeristische trekpleister. Een icoon van dit vaardorp is het boerderijtje “De Essebelt” met de meest markante boom van het gebied. Het huis is in 1820 gebouwd. Men vermoedt dat deze dikste es van Overijssel in dezelfde periode is geplant. Daarmee is hij ook de oudste es van Overijssel. Met zijn wortelstelsel heeft hij een forse heuvel opgedrukt en ook de voorzijde van de woning in de hoogte gehouden, terwijl de stallen, meer naar achteren gelegen, nogal waren weggezakt. Met scheuren in vloeren en muren tot gevolg. Recente restauratiewerkzaamheden hebben voorkomen dat het boerderijtje in tweeën scheurt.

Boomnummer: 1678429
Plantjaar: 1880
Omtrek: 742 cm
Hoogte: 31,2 m

Voor onze begrippen is deze boom behoorlijk groot en oud. De mammoetboom kan echter in zijn land van herkomst, Californië, een hoogte bereiken van meer dan 80 m, een stamomvang meer dan 24 m en een leeftijd van 2000-3000 jaar. Dan is deze mammoetboom in het Ledeboerpark nog maar een kleintje. Het Ledeboerpark is een onderdeel van Landgoed Het Wageler en was ooit het domein van de familie Ledeboer. Deze familie heeft zaad van de mammoetboom zelf meegenomen uit Californië en gezaaid naast hun villa. De villa is afgebroken (1956) en de boom is uitgegroeid tot een markante boom. Hij is de op één na dikste mammoetboom van Overijssel.

Canadese populier
Park de Worp ligt in de uiterwaarden van de IJssel tegenover Deventer. Het is één van de oudste stadsparken van Nederland, ontworpen in 1699. De naam De Worp wordt al in 1357 genoemd. Een groot aantal van de eiken, beuken en platanen in het park dateren van een aanplant in 1822, nadat het oude bomenbestand in 1813 was verwoest door het oprukkende Kozakkenleger. Er is toen ook een groot aantal populieren aangeplant. Vermoedelijk dateert deze populier, een 'Marilandica', ook uit die tijd. Deze reus is de laatste overgeblevene. Daarmee zou de boom wel eens de oudste populier kunnen zijn in Nederland. De populier is ook vanaf de IJsselkade aan de overzijde duidelijk te zien als vooruitgeschoven boom bij het Park de Worp.

Esdoorn Steenenkamer
Niet ver hiervandaan staat iets voorbij de Bolwerksmolen een indrukwekkende, tweestammige esdoorn. Een van de dikste esdoorns van Nederland.

Boomnummer: 1678742
Plantjaar: 1902
Omtrek: 709 cm
Hoogte: 24,5 m

Deze dikke beuk is volgens de verhalen geplant ter herinnering aan de heer H.Th.M. Koster, een in 1902 gestorven geneesheer; zijn graf ligt naast de boom. Er zijn toen waarschijnlijk verschillende bomen in hetzelfde plantgat gezet. Het is een indrukwekkende boom zo midden op de begraafplaats. Door zijn (ongeveer) 12 vertakkingen kreeg hij de naam “Apostelenbeuk”, herinnerend aan de 12 apostelen uit de bijbelse verhalen. Vanwege zijn meerstammigheid is zijn omvang aanzienlijk groter dan dat je bij een beuk van deze leeftijd kan verwachten. Helaas is de beuk al jaren aangetast door de tonderzwam en zal hij hieraan ten gronde gaan (zoals de enorme beuk op de begraafplaats in Doesburg). Echter, dit proces kan lang duren. Tot nu toe komt deze verzamelboom nog redelijk in blad, het ene jaar wat beter dan het andere.

Boomnummer: 1689102
Plantjaar: ± 1800
Omtrek: 719 cm
Hoogte: 33,6 m

Deze enorme plataan op de Potgietersingel is met zijn omtrek van ruim 7 meter de dikste boom in het stadscentrum van Zwolle. De boom is zo’n 200 jaar oud. Er wordt gefluisterd dat hij geplant is door Napoleon zelf toen hij met zijn legers in Zwolle was. Nu staat de boom op de parkeerplaats van de Herensociëteit en laat hij goed zien dat een plataan een echte stadsboom is. Hij lijkt op geen enkele wijze gedeerd te worden door de aan zijn voeten liggende bestrating of de vele uitlaatgassen die de omringende auto’s uitstoten.

Boomnummer: 1687019
Plantjaar: 1600-1650
Omtrek: 743 cm
Hoogte: 24 m

De zomereiken van Erve St. Anna hebben veel te vertellen. Allereerst zijn ze oud, volgens het verhaal zijn ze geplant bij de bouw van een boerderij in 1620. Dit was in het begin een armenhuis, ingesteld door de kerk en de graaf van Twickel. In 1813 hadden Russische kozakken hun kampement ingericht in deze omgeving. De dikste eik is toen al hol geweest: de boom diende als schildwachthuisje! Vandaar dat deze de naam ‘Kozakkeneik’ heeft gekregen. En zoals veel oude eiken is ook deze eik door de bliksem getroffen. In de loop der jaren is veel onderhoud aan de bomen gegeven, ze zijn nog immer redelijk vitaal met jonge twijgen in de kroon en een mooie verlaagde kroon. Ook de nieuwbouw van huizen aan de overkant (deze eeuw) hebben ze goed doorstaan. De dikke Kozakkeneik is de op één na dikste eik van Nederland. Behalve deze 2 eiken staan er nog 15 oude eiken bij de boerderij, dus echt een bezoekje waard.

Boomnummer: 1679979
Plantjaar: 1840-1850
Omtrek: 547 cm
Hoogte: 18 m

Het Kalheupinkpark is ontworpen door landschapsarchitect Leonard Springer in Engelse landschapstijl en aangelegd tussen 1913-1922. Midden in het park staat een bijzondere oosterse plataan. De onderste takken raken de grond en groeien vandaar verder. Zijn grillige vorm maakt de boom tot een aantrekkelijke plaats. Veel bruidsparen maken in en om de boom hun fotoreportage. In de volksmond heet de boom dan ook de 'Bruidsboom'. De boom is gedeeltelijk hol en daardoor een prima verblijfplaats voor dwergvleermuizen.

Boomnummer: 1682194
Plantjaar: 1620
Omtrek: 650 cm
Hoogte: 16 m

Langs de IJsseldijk staat deze oude linde. De boom is niet meer zo opvallend, omdat hij in de loop der jaren fors is teruggesnoeid. Maar zeker de moeite waard om even te gaan zien. Het is weer een historische oude boom, die zijn naam dankt aan het Kozakkenleger. Bij de belegering van Deventer door Napoleon in 1813 brak een volksopstand uit. Kozakken te paard werden te hulp geroepen om de Fransen te verdrijven. De linde werd gebruikt als uitkijkpost vanwege het goede zicht op de vestingwallen van Deventer, met name de Noordenbergpoort. Ook hebben Kozakken, aldus de overlevering, hun gesneuvelde paarden bij de boom begraven. Naast de Kozakkenlinde staan enkele eikenstrubben (hakhout) die ook uit de 16de of 17 eeuw stammen.